Ülkemizde siyaset her zaman her yerde konuşulan mevzuların başında gelmektedir. Bir çok işte politikanın doğrudan veya dolaylı tesiri olduğu görülmektedir. Bir futbol yarışmasından, sanatsal faaliyete, merkez bankası tarafından alınan bir karardan, yargı kararlarına değin politikanın tesiri sezilebilmektedir. Bu vaziyet ülkemizde yaşayan insanların devlete olan bakış açısı ile alakalı bir gidişattır. Devlet bizim için bir organizasyondan çok daha öte, çok daha kudretli bir yaradılıştır. Her alanda faal biçimde siyaset tesirinin görülmesinden rahatsızlık dinlemek şöyle dursun memnuniyet dahi dinlenmektedir. Bu vaziyet ülkemizdeki tercihlerde de kendini sezdirmektedir. Demokrasinin beşiği olarak kendini bülten eden Avrupa ülkelerinde tercihlere katılım oranı %50 – %60’larda iken ülkemizdeki tercihlere katılım oranı %80 – %90 ortamından asıllaşmaktadır. Hiç şüphesiz bu vaziyet politik partileri de çok ehemmiyetli hale getirmektedir. Cumhuriyet tarihimizle beraber bir çok politik parti kurulmuş, bir çoğu kapanmış veya kapatılmıştır. Biz de ülkemizdeki politik partiler nelerdir? Sualinin yanıtını mevcut yarıyılda faal olarak politik hayatını sürdüren partilerden bahsetmek istiyoruz. Bakalım bu politik partiler ne zaman heyetti? AKP, CHP ve Milliyetçi Hareket Partisi hangi tarihte heyetti? İşte detaylar…
Politik Parti Nedir?
Eş politik görüşe sahip insanların ülke idaresinde laf sahibi olmak üzere kurdukları sivil toplum teşkilatlardır. Politik partiler iktidar olmak ve iktidarı ellerinde yakalamak için gayret gösterirler. İktidar çabasından galip çıkan politik partiler, tüzük ve kanunlarca tanımlanan kararlar çerçevesinde bağlı bulundukları ülkeyi idareme hakkını elde etmektedir. Politik parti kavrayışı monarşiden milletin hakimliğini ifade demokrasiye geçişle beraber ortaya çıkmıştır. Çağdaş anlamda politik partilerin ortaya çıkmasında Fransız Devrimi tesirli olmuştur. Bu da ideolojilerin ve politik partilerin 18. asrın sonlarıyla beraber ortaya çıktığını göstermektedir.
Ülkemizde Bulunan Politik Partiler Nelerdir? Hangi Parti Ne Zaman Kurulmuştur?
Ülkemizde politik partilerin geçmişi meşrutiyet yarıyılına sabretse de ömürleri oldukça kısa olan bu politik partilerin yerini Cumhuriyet’in bülteniyle beraber asli politik partiler almıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet Millet Fırkasından sonra günümüzde gelinceye kadar bir çok politik parti kurulmuştur. İşte günümüzde faal politik yaşamını sürdüren politik partiler ve bu partilerin kuruluş tarihleri şöyledir:
- Adalet ve Kalkınma Partisi – AK Parti : 14 Ağustos 2001 ‘de kurulmuştur.
- Cumhuriyet Millet Partisi – CHP : 9 Eylül 1923 ‘de kurulmuştur.
- Milliyetçi Hareket Partisi – Milliyetçi Hareket Partisi : 9 Şubat 1969 ‘da kurulmuştur.
- İyi Parti – İYİ Parti : 25.10.2017’de kurulmuştur.
- Halkların Demokratik Partisi – HDP : 15.10.2012’de kurulmuştur.
- Türkiye Emekçi Partisi – TİP : 13.02.1961’de kurulmuştur.
- Saadet Partisi – SAADET : 20.07.2001’de kurulmuştur.
- Büyük Birlik Partisi – BBP : 29.01.1993’de kurulmuştur.
- Vatan Partisi : 15.02.2015’de kurulmuştur.
- Hür Dava Partisi – HÜDAPAR : 19.12.2012’de kurulmuştur.
- Demokrat Parti – DP : 07.01.1946’da kurulmuştur.
- Gelecek Partisi : 13.12.2019’da kurulmuştur.
Ülkemizdeki Değişik Politik Partiler ve Liderleri
| İsim | Kısaltılmış İsmi | Lideri |
| Adalet Birlik Partisi | AB PARTİ | İrfan Uzun |
| Adalet Partisi | AP | Vecdet Öz |
| Anavatan Partisi | ANAP | İbrahim Çelebi |
| As Parti | ASP | Cavit Kayıkcı |
| Ayyıldız Partisi | AYP | Serap Gülhan |
| Bağımsız Cumhuriyet Partisi | BCP | Mühibe Müge Gülses |
| Bağımsız Türkiye Partisi | BTP | Haydar Baş |
| Birleşik Devrimci Parti | DEVRİMCİ PARTİ | Elif Torun Öneren |
| Büyük Türkiye Partisi | BÜYÜK | — |
| Cihan Partisi | CİHAP | İsmail Tektaş |
| Çoğulcu Demokrasi Partisi | ÇDP | Kenan Kaplan |
| Demokratik Bölgeler Partisi | DBP | Emine Ayna |
| Demokratik Genç Parti | DGP | — |
| Demokratik Sol Parti | DSP | Önder Aksakal |
| Devrimci Emekçi Partisi | DİP | Sungur Savran |
| Devrimci Sosyalist Emekçi Partisi | DSİP | Meltem Oral |
| Doğru Yol Partisi | DYP | Çetin Özaçıkgöz |
| Ebedi Nizam Partisi | ENPA | Bekir Sıtkı Karaduman |
| Emek Partisi | EMEP | Selma Gürkan |
| Emekçi Hareket Partisi | EHP | Sibel Uzun |
| Engelsiz Türkiye Partisi | ETP | Muharrem Parmaksız |
| Esnaf ve Çiftçi Partisi | EÇP | Fatma Türkan Sürmeli |
| Ezilenlerin Sosyalist Partisi | ESP | Sultan Ulusoy |
| Genç Anadolu Partisi | GAP | Ali Alemdaroğlu |
| Genç Parti | GP | Cem Uzan |
| Güven Adalet ve Aydınlık Partisi | GAAP | Zeynep Göksu |
| Hak ve Adalet Partisi | HAP | Yiğit Zeki Öztürk |
| Hak ve Hakikat Partisi | HAK Parti | Dursun Güneş |
| Hak ve Huzur Partisi | HHP | Gürsel Yıldız |
| Hak ve Özgürlükler Partisi | HAK-PAR | Fehmi Demir |
| Milletin Kurtuluş Partisi | HKP | Nurullah Ankut |
| İlkeler ve Bedeller Partisi | İlk Parti | Eran Tapan |
| Emekçi Demokrasi Partisi | İDP | Oktay Çelik |
| Emekçinin Kendi Partisi | İKEP | Cemal Bilgin |
| Kadın Partisi | KP | Benal Yazgan |
| Komünist Parti | KP | Arif Hikmet Basa |
| Liberal Demokrat Parti | LDP | Gültekin Tırpancı |
| Merkez Parti | MEP | Abdurrahim Karslı |
| Millet Partisi | MP | Aykut Edibali |
| Millî Çaba Partisi | MMP | Ahmet Kaya |
| Tutucu Yükseliş Partisi | MYP | Engin Yılmaz |
| Müdafaa-i Hukuk Hareketi Partisi | MHHP | Musa Ünal |
| Osmanlı Partisi | OSMANLI | İbrahim Ünye |
| Ötüken Birliği Partisi | ÖTÜKEN | M. Hakan Semerci |
| Özgürlük ve Dayanışma Partisi | ÖDP | Alper Taş |
| Özgürlük ve Sosyalizm Partisi | ÖSP | Sinan Çiftyürek |
| Sağduyu Partisi | SAĞDUYU | Mehmet Yücel Ağargün |
| Sosyalist Emekazabır Partisi | SEP | Güneş Gümüş |
| Sosyalist Yine Kuruluş Partisi | SYKP | Tuncay Yılmaz |
| Cemiyetçi Kurtuluş Partisi | 1920 TKP | Şener Ataş |
| Turan Hareket Partisi | TURAN | Varol Esen |
| Türk Birliği Partisi | TBP | Hurşit Yiğit |
| Türk ve Dünya Birliği Partisi | TURKUAZ IŞIK | Kibar Tavasav |
| Türkiye Ekonomi ve Kalkınma Partisi | TEKP | Vehbi Şahin |
| Türkiye Emekçi Köylü Partisi | TİKP | İsmail Durna |
| Türkiye Komünist Hareketi | TKH | Kemal Parlak |
| Türkiye Komünist Partisi | TKP | Hüseyin Karabulut [not 1] |
| Türkiye Sosyalist Emekçi Partisi | TSİP | Turgut Koçak |
| Milli Parti | Milli Parti | Gökçe Fırat Çulhaoğlu |
| Ülkem Partisi | ÜLKEM-P | Neşet Doğan |
| Yeni Dünya Partisi | YENİ DÜNYA | Emanullah Gündüz |
| Yine Refah Partisi | REFAH | Fatih Erbakan |
| Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi | YSGP | Sevil Turan |
| Yurt Partisi | YURT-P | Saadettin Tantan |
| Yüce Diriliş Partisi | YÜCE DİRİ-P | Ahmet Sezai Karakoç |
