Meslek Maaşları

Minimum fiyat, hepimizin sık sık dinlediği ve telaffuz ettiği bir kavram.

• Maaş ne kadarmış?
• Minimum veriyorlarmış. gibi diyaloglara hepimiz yaşamımızda en az bir kere tanık olmuşuzdur.

Peki minimum fiyat nedir? Gerçekten ne anlama geldiğini, neden isminin minimum fiyat olduğunu, nasıl ve hangi kriterlere göre belirlendiğini öğreniyor muyuz?

Minimum fiyat nedir?

Minimum fiyat, bir insanın en esas lüzumları olan, beslenme, barınma, giyim, ısınma, erişim gibi gereksinimlerini karşılamasına yetecek biçimde tertip edilen, bir çalışana verilebilecek en düşük fiyat anlamına kazanç. Devletin, muhakkak temsilcilerin katılımıyla her yıl aktüellediği minimum fiyat meblağı ülkede hangi iş kolunda ve hangi kanuna tabi olursa olsun, bir emekçiye verilebilecek en düşük maaşı temsil etmektedir. Bir emekçiye devlet tarafından tanımlanan minimum fiyatın altında bir fiyat ödenemez.

Minimum fiyat nasıl tanımlanır?

Minimum fiyata müteveccih esas temeller 01.08.2004 tarihli ve 25540 Rakamlı Resmi Gazete’de yayınlanan Minimum Fiyat İdaremeliği’nde belirlenmiştir. Bu idaremelikte;

• Emel, Kapsam, Destek ve Tanımlar
• Fiyatın Tanımlanmasına Ait İlke ve Temeller
• Komisyonun Kuruluşu, Görev, Yetki ve Mesullüğü
• Fiyatın Yürürlüğü, Patronun Mesullüğü, Emekçi ve Patron Temsilcilerinde Aranan Nitelikler

başlıkları ile minimum fiyata dair tüm ayrıntılara yer verilmiştir.

Yönetmeliğin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

Minimum fiyat, alakalı idaremelikte de belirtildiği gibi yalnızca 4857 rakamlı İş Yasayı’na tabi olan iş kollarını ya da çalışanları değil, her türlü emekçinin çalıştığı, tüm iş kollarını kapsamaktadır.

Minimum fiyat günlük bazda tanımlanır. Tanımlanan günlük meblağ üzerinden saat başına, parça başına, haftalık, aylık ya da işin ölçüsüne göre yapılan fiyat ödemeleri ayarlanır.

Minimum fiyat, Minimum Fiyat Kurulu tarafından tanımlanır. Komite her sene bir araya gelerek muhakkak kriterler çerçevesinde bir sonraki senenin minimum fiyat meblağını tanımlar. Minimum Fiyat Kurulu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın tespit edeceği azalardan birinin başkanlığında;

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya dayanakçısı,
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürü veya dayanakçısı,
• Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya dayanakçısı, İşgücü, Hizmetler, Maliyet İstatistikleri ve İndeksler Dairesi Başkanlığı
• Hazine Müsteşarlığı temsilcisi,
• Devlet Tasarılama Teşkilatı Müsteşarlığından mevzu ile alakalı dairenin başkanı veya yetki vereceği bir vazifeli,
• Bünyesinde en çok emekçiyi bulunduran en üst emekçi kuruluşunun farklı işkolları için seçeceği beş temsilci,
• Bünyesinde en çok patronu bulunduran patron kuruluşunun farklı işkolları için seçeceği beş temsilciden, kurulur.

Komisyonun ne zaman bir araya geleceğine dair net bir tarih bulunmamaktadır. Bakanlığın çağrısı ile, komite en az on abonenin katılımı ile bir araya gelir. Oylamalar çoğunluk temeline göre yapılır. İki değişik alternatife denk rakamda rey verilmesi halinde komite başkanının rey verdiği alternatif kabul edilir.

Komisyonun fiyatın tanımlanmasına ait kararı kesindir. Ancak bu kararın bir araya gelen bilgi ve dokümanlara katlandırılması gereklidir.

Komisyonun minimum fiyatı tanımlarken ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik vaziyeti, fiyatlılar geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan fiyatların genel gidişatını ve uyum koşullarını göz önünde bulundurur. Bununla beraber komite, fiyatın tanımlanmasında mevzuyla alakalı tam kamu müessese ve kuruluşları ve üniversiteler ile işbirliği yapabilir, emekçi ve patron kuruluşlarının bu mevzudaki teklif ve görüşlerini alabilir. Ayrıca Komite, gerektiğinde uzman şahısların bilgisine başvurabilir.

Minimum Fiyat Kurulu’nun tüm görüşme ve çalışmaları saklıdır. Başkan, azalar ve raportörler ile bu maddenin kapsamına giren birey ve kuruluşlar bu misyonları dolayısıyla bildikleri her türlü bilgi ve dokümanları saklamakla yükümlüdür.

Ne zaman ve nasıl uygulanır?

Minimum fiyatın en fazla 2 senede bir aktüellenmesi gereklidir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı liderliğinde ve Minimum Fiyat Kurulu’nca tanımlanan yeni minimum fiyat meblağı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girer. Yayınlandığı ayı takip eden aydan itibaren tüm işkolları ve emekçiler için geçerli olur.

Minimum fiyat bir emekçiye verilebilecek en düşük fiyatı ifade eder. Buna göre çalıştığı işkolu hangisi olursa olsun bir emekçiye minimum fiyattan daha düşük bir fiyat ödenemez. Emekçiyle yapılan iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmelerinde bu ifadenin aksine bir karar ilave edilemez. Emekçilere yapılan ek ödemeler, sosyal takviyeler vb. nedeniyle minimum fiyattan kesinti yapılamaz.